Klasztor Franciszkanów we Wschowie

---

Historia

Zespół klasztorny franciszkanów, wcześniej zamieszkiwany przez bernardynów, znajduje się poza historycznymi granicami starego miasta, pomiędzy ulicami Klasztorną a Niepodległości. Historia tego miejsca sięga 1457 roku, kiedy to bernardyni zostali sprowadzeni do Wschowy przez Kazimierza Jagiellończyka. Wówczas wzniesiono kościół oraz klasztor, które zbudowane zostały w charakterystycznej konstrukcji szachulcowej.

W roku 1556 nastąpił tragiczny moment w historii klasztoru, gdy został on doszczętnie spalony przez protestantów. Po tym kataklizmie bernardyni odnaleźli nowe miejsce w Kościanie, jednak już w 1629 roku wrócili do Wschowy, aby odbudować swoje świątynie. W 1667 roku miała miejsce kolejna tragedia – klasztor znów został dotknięty pożarem, który częściowo zniszczył kościół.

Rozwój klasztoru nastąpił w XVIII wieku, kiedy to dokonano jego znacznej rozbudowy. W 1731 roku zbudowano kaplicę Św. Krzyża, a lata 1745-1747 to czas zakładania dziedzińca odpustowego z otaczającymi go krużgankami. W 1742 roku rozbudowano wieżę kościelną, korzystając z projektu Jana Józefa Steuera z Rydzyny. Dwa lata później, w 1745 roku, na sklepieniach nawy oraz prezbiterium powstała barokowa polichromia, która wzbogaciła wnętrze świątyni.

W 1945 roku klasztor, wspólnie z kościołem, został przejęty przez franciszkanów z Prowincji Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny Zakonu Braci Mniejszych w Katowicach. Następnie, w 1991 roku, przeszedł przejął nowa Prowincja Św. Franciszka z siedzibą w Poznaniu.

W sierpniu 2017 roku na mocy dekretu biskupa zielonogórsko-gorzowskiego Tadeusza Lityńskiego, we współpracy z prowincją franciszkańską, utworzono tutaj parafię św. Józefa Oblubieńca NMP. 19 marca 2018 roku, również dekretem biskupa Tadeusza Lityńskiego, kościół św. Józefa został ogłoszony sanktuarium Najświętszej Maryi Panny Matki Bożej Pocieszenia.

Wydarzeniem znaczącym dla miejscowości było ogłoszenie Matki Bożej Pocieszenia ze Wschowy Patronką miasta, co miało miejsce 4 września 2020 roku na mocy dekretu papieskiego. Równo rok później, 4 września 2021 roku, abp Stanisław Gądecki oraz bp Tadeusz Lityński ukoronowali cudowny obraz Matki Bożej Pocieszenia.

Charakterystyka zespołu klasztornego

Świątynia, o której mowa, charakteryzuje się późnorenesansowym stylem, który harmonijnie przeplata się z elementami gotyku oraz bogato zdobionym wnętrzem barokowo-rokokowym. Cała konstrukcja została zbudowana z cegły, co nadaje jej monumentalny charakter, jednak zewnętrzne ściany nie są otynkowane, co podkreśla niezbyt często spotykaną surową estetykę.

Od zachodniej strony kościoła usytuowana jest wieża, która zwieńczona jest charakterystycznym, baniastym hełmem. Wnętrze kościoła zdobią główny ołtarz oraz kilka ołtarzy bocznych, które zostały wykonane w stylu rokokowym przez znanego rzemieślnika, Antoniego Schulza pochodzącego z Rawicza. Na ścianach naw wbudowane są renesansowe epitafia, w tym portrety trumienne Mikołaja Tarnowskiego oraz członków rodziny Gurowskich, które stanowią interesujące przykłady sztuki epoki.

Barokowa polichromia zdobi zarówno sklepienie nawy, jak i prezbiterium, a ściany boczne wypełnione są ozdobnymi malowidłami, wśród których znajdują się polskie herby szlacheckie usytuowane nad dolnymi oknami. Kaplica św. Krzyża, przylegająca do przedsionka od północy, została zbudowana na prostokątnym rzucie. W jej wnętrzu znajduje się rokokowy ołtarz datowany na 1778 rok oraz gotycka rzeźba Chrystusa Ukrzyżowanego, która przetrwała pożar z 1558 roku i pochodzi z XV wieku.

W dodatku, z północno-wschodniej strony można zauważyć dziedziniec odpustowy. W narożnikach muru znajdują się wieżyczki z kapliczkami, w których umieszczono rokokowe ołtarze, sięgające końca XVIII wieku, co stanowi kolejny element dekoracyjny kompleksu. Klasztor franciszkanów przylegający do kościoła od strony południowej jest trzyskrzydłowy, posiadając wirydarz. Wejście do kościoła franciszkanów jest naznaczone eleganckimi krużgankami.

Główne wejście, prowadzące do wnętrza, składa się z trzech arkad, które są wsparte na solidnych filarach. Między arkadami znajdują się postumenty, na których umieszczono dwie rzeźby, które byłyby interesującym punktem do podziwiania. Dodatkowo, nad zwornikami arkad znajdują się nisze, w których umieszczono kamienne rzeźby przedstawiające świętych, wnoszące dodatkowy wymiar duchowy do całego wnętrza. Wejście do świątyni zdobi ozdobna żelazna krata z XVII wieku oraz drewniane drzwi klepkowe z zachowanymi starymi okuciami.

Literatura

W literaturze dotyczącej klasztoru Franciszkanów we Wschowie, można znaleźć różnorodne źródła dokumentujące jego historię i znaczenie. W szczególności wyróżniają się następujące pozycje:

• Zespół Klasztorny Franciszkanów we Wschowie. Przewodnik turystyczny,
• Wschowa – miasto i powiat, praca zbiorowa, LTK, Zielona Góra 1970,
• p- d- e.

Dodatkowo, w kontekście dekanatu Wschowa, przydatne może być zapoznanie się z informacjami na temat parafii, które są z nim związane:

św. Jadwigi św. Jakuba Apostoła św. Bartłomieja Apostoła Matki Bożej Bolesnej św. Fabiana i św. Sebastiana Narodzenia Najświętszej Maryi Panny i św. Jana Apostoła Podwyższenia Krzyża Świętego św. Jadwigi Królowej św. Józefa św. Stanisława św. Marii Magdaleny

---

Oceń: Klasztor Franciszkanów we Wschowie

---